Kuzey Osetya (Alanya) Rusya Federasyonu'na bağlı olup yönetim şekli cumhuriyettir. Osetya halkının özgür iradesiyle seçilmiş bir parlamentosu ve cumhurbaşkanı vardır. 

Genel Bilgiler
Sınırları: 
Doğu: İnguş Cumhuriyeti
Batı: Kabardey Balkar Cumhuriyeti
Kuzey: Rusya Federasyonu 
Güney: Gürcistan Cumhuriyeti ve Güney Osetya
Yüzölçümü: 8000 km2 
Nüfusu: 646000 
Nüfus yoğunluğu: Km2 başına 81 kişi 
Başşehri: Vladikafkas

Alanya'nın idari bölümü: 1 il, 8 ilçe ve 105 kadar büyük yerleşim yeri "köyü" vardır. 

Nüfus
Nüfusun %50'si başkentte, %50'si de ilçelerde ve köylerde oturmaktadır. Nüfusun %60'ı İron, %40'ı Rus, Azeri, Gürcü, Yahudi, Çeçen, Tatar, Ukraynalı, Misketler ve Çingeneler'den oluşmaktadır.

Coğrafi Durumu
Kuzey Osetya 'Alanya'nın güneyi tamamen dağlık olup dağlar yüzölçümünün tahminen % 35-40 ını kaplamaktadır. % 20 si ormanlık, geriye kalan % 40-45'i ise tarıma elverişlidir.

Kuzey Osetya’nın dağlarını iki bölümde inceleyebiliriz:
1- Buzullu Dağlar (Doğudan batıya doğru, Kazbek 5033m, Cimara 4780m, Şırğ Berzend 4146m, Adayıhoğ 4646m, Tepli 4423m, Vilpata 4638m, Karavgom 4363m, Labada 4314m)

2- Buzulsuz Dağlar (Doğudan batıya doğru, Şarlam 2867m, Ştolovaya 2993m, Çişin Hoğ 2823m, Trav Hoğ 2979m, Kion Hoğ 3420m, Vaza 3529m). Bu dağlar iç Osetya'ya yayılmışlardır.

Kuzey Osetya'nın geçitleri: (Doğudan batıya doğru): Daryal (Daryan veya Arvıkonı) 2250m, Tırşı Efceg 3132m (Efceg İronca geçit demektir), Rukı Efceg 2996m, Cedoyı Efceg 3004m, Koşkı Efceg 3630m, Mamişonı Efceg 2828m, Gurcı Efceg, Gebe Efceg, Kırıvaşı Efceg. Bu geçitler Kafkas sıradağlarında olup en önemlileri Daryal Geçidi Gürcü askeri yolu üzerinde, Ruk Geçidi Kafkas ana yolu üzerinde olup 3660m uzunluğunda bir tünelle Kuzey Osetya’yı, Güney Osetya’ya bağlamıştır. Mamişon Geçidi, Oset askeri yolu üzerindedir.

Ayrıca İç Osetya’da da önemli geçitler vardır. Bunlar Gerçek Efceg, Şanıbayı Efceg, Dergevşu Efceg, Kakkedurı Efceg, Kurttatı Efceg, Mijurı Efceg, Jigudı Efceg, Kajatı Efceg ve Kazatficek Efceg

Kuzey Osetya’daki vadileri birbirine bağlayan bu geçitlerin yükseklikleri 2000m’nin üzerindedir.

Kuzey Osetya Vadileri (Doğudan batıya doğru): Arvı Kom (Kom İronca ‘vadi’ demektir), Şanıbayı Kom, Dergevşı Kom, Kurtatı Kom, Kubanı Kom, Narı Kom, Kaşarayı Kom, Alagiri Kom ve Digurı Kom.

Bu vadilerdeki topraklar tarıma ve hayvancılığa elverişli olup, yamaçları ormanlarla kaplı suları ise gözyaşı kadar berraktır.

Kuzey Osetya akarsuları (Doğudan batıya doğru): Şunşayı Don (Don İronca su demektir), Terçi Don (Terek Nehri), Gizel Don, Fiyag Don, İri Don ‘Ardon’, Vurş Don ve İrefi Don.

Ayrıca dünyanın en kısa akarsuyu 30m uzunlukta olup, Kurtatı Kom’da (Kurtatı Vadisinde) bulunmaktadır.

Bu saydığımız akarsularla Kuzey Osetya’nın tarıma elverişli arazisinin hemen hepsi sulanabilir durumdadır.

Kuzey Osetya ‘Alanya’ çeşitli hastalıklara iyi gelen şifalı suları ile de ün kazanmıştır. Bunlar muhtelif vadilere yayılmış olup adetleri 250 kadardır.

Şifalı suların bulunduğu yerlere yeterince oteller yapılmıştır. Ayrıca ihtiyaca cevap verecek şekilde lokantalar vardır.

Kuzey Osetya ‘Alanya’nın Kültürel Durumu
Kuzey Osetya Rusya Federasyonu’na bağlı cumhuriyetler arasında kültür seviyesi en yüksek olanlardan biridir. Okur yazar oranı %100’dür. Yüksek eğitim düzeyi %70-80 arasında olup eğitim teknik ağırlıklıdır. İlköğretim 11 yıldır.

Başkent Vladikafkas’ta dünya standartlarında iki üniversite mevcuttur. Bu üniversitelerin bünyesinde çeşitli fakülteler vardır. Bu fakültelerde İronca ağırlıklı eğitim de verilmektedir.

Başkent Vladikafkas’ta 6 adet tiyatro, 3-4 adet müze mevcuttur. Tiyatrolarda Rusça ve İronca eserler temsil edilmektedir. Bu tiyatrolardan ikisi çocuk tiyatrosudur. Tiyatroların fazlalığı o milletin kültür seviyesinin en belirgin göstergesidir.

Müzelerinde İskitler’e, Sarmatlar’a ve Alanlar’a ait enteresan kalıntılar sergilenmektedir. Alan Cengaverleri’ne ait oldukları saptanan sivri kafatasları görülmeye değer kalıntılardır.

Terek Nehri kenarında tahminen 300 yıl önce Azerbaycan zenginlerinden birinin İron sevgilisine kavuşamaması üzerine aşkının hatırası olarak yaptırdığı iki minareli görkemli cami ibadete yeni açılmıştır.

Osetya halkının tahminen %70’i Hıristiyan, %30’u ise Müslümandır.

‘Dergevşı Kom Vadisi’nde dünyada bir benzeri bulunmayan ve ‘Ölüler Şehri’ diye adlandırılan yerüstü mezarları turistlerin ilgisini çekmektedir. Ayrıca Osetya’nın bütün vadilerinde, o vadiye hakim olmuş eski ailelere ait gözetleme kuleleri ve kaleleri vardır. Ayrıca kule şeklindeki mezarlarla, eski yeraltı mezarlarını ve İslam dini esaslarına göre düzenlenmiş mezarları bir arada görmek şaşırtıcıdır.

Kurttatı Vadisi’nde, Cengizhan baskınları (1223-1225) sırasında korunabilmek amacıyla inşa edilen ve giriş kapısı bugüne kadar belirlenemeyen bir kale mevcuttur. Kale çıkışının kıl merdivenlerle yapıldığı kanaatı hakimdir (Prof. Pelti Taymuraz).

Vellacir Vadisi’nde Hıristiyan dininin ilk kabulü sırasında (910-915) inşa edilmiş birçok kilise mevcut ise de bunların en önemlisi ve en görkemlisi Meryem Ana ‘Madı Mayrem’ kilisesidir.

En eski kilise ise, devlet otoritesinin Alanlarca, dini otoritenin yerli halktan Şağil’ler tarafından temsil edildiği devirde Gürcü Krallarınca yaptırılan Nujal kilisesidir.

Kuzey Osetya ‘Alanya’ Ekonomisi
Osetya’da ekonomi temelde tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Ekonomide şahıs teşebbüsü henüz gelişmemiştir. Teşebbüs sahipleri dış ülkelerden gelmektedir. Türk firmalarının inşaat sektöründeki yeri büyüktür. Osetya maden bakımından zengin olmakla birlikte henüz işletmeciliği başlamamıştır. Tarihsel yazıtlarda ise altın ve gümüş madenlerinin su gibi bol olduğu belirtilmektedir.

Yalnız Kurttatı Vadisinde küçük ve ilkel bir kurşun işletmesi mevcut olup, halk bu işletmeden suları kirletmesi nedeniyle şikâyetçidir. Orman ürünleri ve mermer işletmeciliği yeni başlamıştır.

Osetya’nın şehirlerinde, ilçelerinde ve bunlara bağlı köylerde doğalgaz ve elektrik vardır. Bu nedenle katı yakıt kullanılmamaktadır. Dolayısıyla mevcut ormanlar tahrip edilmemektedir. Petrol ve doğalgaz Rusya’dan gelmektedir. Elektrik kendi hidroelektrik santrallerinde üretilmektedir. Kaban Vadisi’nde Koban Köyü halkından biri tarafından yıllar önce yapılan hidroelektrik santrali, o kişinin anısına hürmeten sökülmemiş ve halen Koban Köyü bu santralden aydınlatılmaktadır. Son zamanlarda Mozdok yakınlarında yapılan petrol sondajlarından olumlu sonuçlar alınacağı ümit edilmektedir. 

Kaynak : Nart Dergisi 5. Sayı – 1998(YAHYA Alpar )