TÜSİADdan Yeni Bir Anlayışla Geleceği İnşa
Raporu
TÜSİAD Yüksek İstişare Konseyi toplantısında TÜSİADın 50.
Yılı projesi olarak hazırladığı, Türkiyenin geleceğinin
inşasında benimseyeceği yeni kalkınma anlayışı için bir yol
haritası önerisi içeren Yeni Bir Anlayışla Geleceği İnşa:
İnsan, Bilim, Kurumlar adlı çalışma tanıtıldı.
TÜSİADdan Yeni Bir Anlayışla Geleceği İnşa Raporu:
Gelişmiş, saygın, adil ve çevreci bir Türkiyeyi yeni bir
anlayışla insani gelişme ve yetkinleşme, bilim, teknoloji ve
inovasyon, kurum ve kurallar unsurlarında atacağımız eş
zamanlı adımlarla inşa edebiliriz.
TÜSİAD Yüksek İstişare Konseyi toplantısı 19 Ekim Salı günü
gerçekleştirildi. Toplantıda TÜSİADın 50. Yılı projesi olarak
hazırladığı, Türkiyenin geleceğinin inşasında benimseyeceği
yeni kalkınma anlayışı için bir yol haritası önerisi içeren
Yeni Bir Anlayışla Geleceği İnşa: İnsan, Bilim, Kurumlar adlı
çalışma tanıtıldı. Yaklaşık iki yıl yürütülen yoğun çalışma
çerçevesinde uzun vadeli bir perspektif ile hazırlanan rapor
kapsamlı analizler ve öneriler içeriyor. Çalışmada aşağıdaki
görüşlere yer verildi:
Günümüzde refahın asıl belirleyicisi ne yer altı kaynakları ne
fiziksel sermaye ne de vasıfsız işgücüdür. Yer altı kaynaklarına
dayanarak zenginleşmiş ülkeler bulunmakla birlikte gelişmiş ülke
olmak için bu yeterli değildir. Günümüzde refahın en önemli
belirleyicisi maddi olmayan kaynaklardır. Gelişmiş ülkelerde
kalkınmanın olmazsa olmaz üç temel unsuru:
- İnsani gelişme ve yetkinleşme
- Bilim, teknoloji ve inovasyon
- Siyasal, ekonomik, toplumsal kurumlar ve kurallardır.
Bu çalışmada sunduğumuz yeni anlayış; geleceğimizi insani
gelişme ve yetkinleşmede, bilim, teknoloji ve inovasyonda ve
kurum ve kurallarda sağlanacak gelişmeyle inşa etmeye
dayanmaktadır.
Bu çalışmada yer verdiğimiz 105 ülkeyi kapsayan ekonometrik
analize göre; bu üç unsurdaki konumumuzu OECD ortalamasına
çıkarmak için gereken adımları atarsak, 20 yıl içinde kişi başı
millî gelirimizi USD bazında mevcut seviyesinin 3 katından fazla
olan 30 bin USD seviyesine yükseltebileceğiz. Bu alanlarda
mevcut eğilimin devam etmesi hâlinde ise ancak 14 bin USD
seviyesine ulaşabileceğiz.
Bu üç unsurda atılacak adımlar ile varmayı hedeflediğimiz;
- Ekonomik istikrara, öngörülebilir yatırım ortamına, düşük
enflasyona ve güçlü makro ekonomik dengelere sahip, istihdam
yaratan, sürdürülebilir büyümeyle kişi başı geliri yüksek,
gelişmiş bir Türkiye,
- Uluslararası alanda diplomasi ve iş birliğiyle rol model olan,
AB entegrasyonu başta olmak üzere Batı dünyası ile ilişkilerini
güçlendiren, uluslararası hukuka ve sözleşmelere bağlı, saygın
bir Türkiye,
- Gelir adaletini tesis eden, bölgesel farklılıkları gideren,
toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlayan, dil, din, mezhep, ırk,
köken ayrımı olmadan herkesin eşit ve özgür yaşadığı, toplumda
hiçbir kesimi kalkınma sürecinde geride bırakmayan, adil bir
Türkiye,
- Ekosistemin dengesini gözeten, karbon nötr kalkınmayı başaran,
gelecek kuşaklara yeşil ekonomik dönüşümü içselleştirmiş bir
yönetişim sistemi sunan, çevreci bir Türkiyedir.
Gelişmiş, saygın, adil ve çevreci bir Türkiyeyi yeni bir
anlayışla insani gelişme ve yetkinleşme, bilim, teknoloji ve
inovasyon, kurum ve kurallar unsurlarında atacağımız eş
zamanlı ve eş güdümlü adımlarla inşa edebiliriz.
İnsani gelişme ve yetkinleşme unsuru ile ilgili öneriler:
- Bölgelere, sosyo ekonomik özelliklere ve cinsiyetlere dayalı
farklılıkları giderecek, eğitimin tüm kademelerinde kaliteyi
yükseltmeye odaklanacak ve öğretmenlerin gelişimini ve
güçlenmesini destekleyecek şekilde, eğitime ayrılan kaynakların
artırılması ve bu kaynakların daha etkin kullanılması,
- Eğitim müfredatının özgür, yaratıcı, eleştirel düşünebilen
bireyler yetiştirecek biçimde yeniden düzenlenerek, 21. yüzyılın
gerektirdiği üst düzey bilişsel, sosyal ve duygusal becerilerin
kazandırılması,
- Yeni yüzyılın insan yetkinliği ihtiyaçlarına uyum
sağlayabilmek için yönetişim modelinin tüm eğitim kademelerinde
daha fazla yetki ve özerklik doğrultusunda geliştirilmesi,
- İş piyasasında kaybolan ve gelişen işleri dikkate alacak
şekilde, yirmi birinci yüzyıl becerilerinin kazandırılması
amacıyla kamu, eğitim ve iş dünyası iş birlikleriyle mesleki
eğitim ve yaşam boyu öğrenme programlarının tasarlanması,
- Erken çocukluk eğitiminin zorunlu hale getirilmesi,
Suriyeli ve diğer göçmen çocukların eğitime entegrasyonunun
sağlanması ve çocuk işçiliğinin tamamen önüne geçilmesi,
- Kadınların iş gücü piyasasına katılımı ve istihdamda
sürekliliği için iş ve özel yaşam uyumunu destekleyici
mekanizmaların en yaygın şekilde sağlanması,
- İşgücü piyasasında dijital dönüşümle gelişen yeni çalışma
biçimlerine çalışanların uyumu kapsamında gereken dijital beceri
eğitim programlarının ve uzaktan çalışma yönteminin gerektirdiği
teknolojik altyapının sağlanması; etkili bir sosyal diyalog
mekanizması ile çalışan haklarını ve esnekliği güvence altına
alan bir yasal çerçeve geliştirilmesi,
- Engellilere yönelik istihdam fırsatlarını artırmak üzere
yetkinlik geliştirici programların yanı sıra iş yerlerinin
engellilere uygun hale getirilmesini sağlayacak destek
mekanizmalarının kurgulanması,
- Kayıt dışı ile mücadele ve başta madencilik ve inşaat
sektörleri olmak üzere çalışanlar için fiziksel iş ortamının
güvenliği ile ilgili düzenlemelerin daha kapsamlı hale
getirilmesi ve denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi,
- Kaliteli sağlık hizmetlerinin tüm bölgelerde herkes için
erişilebilir olmasının sağlanması, koruyucu sağlık hizmetlerinin
yaygınlaştırılması, hastane kapasitesi, doktor ve hemşire
sayısının yükseltilmesi, kişi başı sağlık harcamalarının
artırılması, sağlıklı ve aktif yaşlanma alanında gerekli
planlamaların yapılması.
Bilim, teknoloji ve inovasyon unsuru ile ilgili
öneriler:
- KOBİlerin verimliliğini artırabilmek, finansmana ve küresel
ticaret ağlarına erişimini kolaylaştırmak için bütünsel bir
program tasarlanması ve ilgili kamu kuruluşları, özel sektör
şirketleri ve sivil toplum kuruluşları gibi birçok paydaşın bir
araya getirilerek uygulanması,
- Eğitim sisteminin bilim ve teknolojiyi geliştirecek olan
donanımlı, özgür ve yaratıcı düşünen araştırmacıların
yetişmesine uygun hale getirilmesi; üniversite yönetişim
modelinin bilimsel özgürlüğü, özerkliği ve hesap verebilirliği
garanti edecek biçimde geliştirilmesi,
- Nitelikli bilimsel araştırma ve inovasyon çalışmalarına
ayrılan kaynakların, başta bilişim alanında olmak üzere özel
sektör Ar-Ge harcamalarının artırılması ve bu kaynakların etkin
kullanılması,
- Teşviklerin karmaşık yapısının basitleştirilerek
etkinliğinin artırılması ve verilen desteklerin Ar-Genin
ürünleştirmeye, ticarileştirmeye, markalaştırmaya, ürün
sofistikasyonuna yansımasının sağlanması,
- Sanayi politikası ile bilim ve teknoloji politikaları
arasındaki ilişkinin kurulması, bu çerçevede
üniversite-sanayi-kamu işbirliklerinin en etkin şekilde
geliştirilmesi,
- Bilimsel araştırma ve inovasyon çalışmalarında dijital
ekonomi ve yeşil ekonomi alanlarında ulusal kapasitenin
geliştirilmesine yoğunlaşılması,
- Dijital dönüşümü hızlandırmak için altyapının
geliştirilmesi, dijital okuryazarlığın toplumun tüm kesimlerine
kazandırılması, dijital dönüşümün en önemli itici gücü konumunda
olan yazılım sektörünün gelişmesi için mevcut mevzuat ve
desteklerin sektörün özgün yapısına uyumlandırılması,
- İnternete erişim konusunda özgürlükçü bir yaklaşım
benimsenirken kişisel verilerin gizliliği ve güvenlik konusunda
önlemler alınması,
- Akıllı şehirler hedefi doğrultusunda veri iletim
altyapısının güçlendirilmesi, özel sektör, kamu ve Ar-Ge
merkezleri arasındaki işbirliklerinin en etkin şekilde
geliştirilmesi,
- Girişimci dostu düzenleyici bir çerçeve geliştirilmesi,
finansman kaynaklarının çeşitlendirilmesi ve derinleştirilmesi,
yenilikçi girişimcilerin desteklenmesi; teknoloji geliştirme ve
üretme süreçlerinde ana sanayi, yardımcı sanayi, üniversiteler,
danışmanlık şirketleri, KOBİler, girişimler ve diğer paydaşlar
arasında etkin koordinasyonun sağlanması.
Kurumlar ve kurallar unsuru ile ilgili öneriler:
- Hukukun üstünlüğü ve yargı bağımsızlığı için devletin tüm
işlemlerinde hukukla bağlı ve yargısal denetime tabi olması,
bireylere her düzeyde etkin hak arama imkânının tam anlamıyla
sağlanması,
- Çoğulcu ve katılımcı demokrasinin güçlendirilmesi; bütün
bireyler için hak ve özgürlüklerin AİHS standartlarında
geliştirilmesi, siyasette ötekileştirme, ayrımcılık ve nefret
söylemleri ile mücadele edilmesi,
- Kuvvetler ayrılığının güçlendirilmesi, bunun için denge ve
denetleme mekanizmalarıyla yargısal denetimin etkin kılınması,
şeffaf, hesap verebilir, daha az merkeziyetçi ve etkin bir kamu
yönetimi anlayışının yerleşik hale getirilmesi,
- Dış politikada kazanımların pazarlıklarla belirlendiği
yaklaşım yerine ilkeler ve kurallara dayalı bir yaklaşımın esas
alınması; iş birliği ve kurallara dayalı küresel sistemin mevcut
aksaklıklarının giderilmesi ve güçlendirilmesi için çalışan
ülkelerle beraber hareket edilmesi; uluslararası hukuka
bağlılığın korunması, AB entegrasyon sürecinin kararlılıkla
sürdürülmesi,
- Sürdürülebilir büyüme sürecinin başlayabilmesi için
makroekonomik istikrarın sağlanması; bunun için piyasa
ekonomisinin kurum ve kurallarının güçlendirilmesi ve Merkez
Bankasının bağımsızlığının tartışma dışı kalacak biçimde tesis
edilerek fiyat istikrarının sağlanması,
- Yatırım ortamının iyileştirilmesi için düzenleme
hazırlıklarında katılımcılığın ve düzenleme kalitesinin
geliştirilmesi, denetleyici ve düzenleyici kurumların
özerkliğinin artırılması; yatırım stratejisini yeni
teknolojileri ve sürdürülebilir kalkınmayı dikkate alarak
oluşturmak için kamu ile özel sektör iş birliği içerisinde
çalışılması,
- Yoksullukla mücadele ve farklı düzlemlerdeki gelir
adaletsizliğini azaltmak için vergi politikalarının gözden
geçirilmesi, ayni ve nakdi transferlerin sosyal amaçlarla da
ilişkilendirilerek uygulanması,
- Nitelikli insan gücü, sağlık, altyapı, teknoloji, temiz
çevre, kültür, sanat ve spor olanakları vb. imkânların bölgeler
arası dağılımının dengeli hale getirilmesi; bölgesel kalkınma
stratejilerinin tüm paydaşları sürece dahil edecek katılımcı
istişare mekanizmaları ile belirlenmesi ve bölgesel kalkınmayla
ilgili konularda yerelin yetki alanının genişletilmesi,
- Kadınların ekonomik, siyasi, toplumsal yaşama ve yönetim
kademelerine eşit katılımını sağlayacak kurumsal mekanizmaların
hızla harekete geçirilmesi, kadın girişimciliğinin finansal
kaynaklara erişim dahil olmak üzere desteklenmesi; kadına karşı
şiddetin önlenmesinde en önemli hukuksal dayanaklardan biri olan
İstanbul Sözleşmesine geri dönülmesi ve 6284 sayılı Ailenin
Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanunun
uygulanmaya kararlılıkla devam edilmesi,
- İklim değişikliği konusunda; Avrupa Yeşil Mutabakatına
uyumlu, bilimsel temelli, etki analizleri üzerine inşa edilen,
politikalar arası tutarlılığı ve bütüncüllüğü sağlayan, sektörel
yeşil dönüşüm hedeflerini destekleyen, enerjinin yeşil
dönüşümünü ve döngüsel ekonomiyi içselleştiren, 2050 yılına
yönelik karbon-nötr olma hedefi belirleyen yeşil ekonomi yol
haritasının tüm tarafların katılımıyla hazırlanması ve kararlı
uygulamayı sinerji içinde gerçekleştirecek kurumsal yapının
oluşturulması.
KAFIAD YAYIN TARIHI : 25-10-2021
KAYNAK : www.tusiad.org |