Sanayide çarklar
yeniden hızlandı
İç ve dış talepteki toparlanmayla birçok sektörde tam
kapasiteye yaklaşılırken, siparişler ve ihracat da geçen yılın
üzerine çıktı.
HASAN KUŞ - ERKAN ÇAKAN - MEHMET GÜLEL
Sanayide üretim ağustosta hızlandı. İç pazardaki talep artışının
yanı sıra ihracat pazarlarında başlayan toparlanma ile birçok
sektörde kapasite kullanım oranlarını yukarı çekti. Yüksek
talebe yetişmek için üç vardiyaya kadar çıkan otomotivci tam
kapasiteye yaklaşırken, tekstil ve mobilya ihracatla gaza bastı.
Kimya, beyaz eşya, demir-çelik, makine, maden ve iklimlendirmede
üretim kapasiteleri geçen yıla yaklaştı. Sanayiciler, eylül
ayına daha da umutlu giriyor.
PMIda yeni rekor beklentisi
Sanayideki hızlı yükselişin bu hafta açıklanacak ağustos ayı
Satın Alma Yöneticileri Endeksine (PMI) de önemli etki yapması
bekleniyor. Birçok sektör temsilcisi, temmuz ayında Şubat
2011den bu yana en yüksek seviyesine çıkarak 56,90a ulaşan
Türkiye İmalat PMI endeksinde bu ay yeni bir rekor bekliyor.
Hatırlanacağı gibi, endeks, mart, nisan ve mayıs aylarındaki
gerilemelerin ardından güçlenen bir toparlanma yaşamış, uzun
dönem ortalaması olan 50,8 PMI, son 2 aydır üst üste artış
göstermişti.
Sanayinin önde gelen sektörlerinin temsilcileri, üretim, iç
pazar ve ihracatta yaşanan son gelişmeleri DÜNYAya anlattı...
OTOMOTİVDE KAPASİTE %90I AŞTI
En hızlı toparlanan sektörlerden biri olan otomotivde kapasite
kullanım oranları yüzde 90'ı aşarken, eylül ve sonraki aylarda
üretimin daha da hızlanması bekleniyor. Otomotivciler, ihracatta
da toparlanmanın sürdüğüne dikkat çekiyor. Otomotiv Sanayii
Derneği'ne göre, toplam üretim geçen yıla göre yüzde 27 azalarak
636 bin 757 adet oldu. Toplam ihracat, bir önceki yıla göre adet
bazında yüzde 36 azalarak 480 bin 425 adet şeklinde gerçekleşti.
Salgın etkisiyle normalleşme sürecine devam eden otomotiv
sanayiinin hem fiziki mesafe kullanımı hem de talebin kademeli
canlanması nedeniyle yılın ilk yedi aylık döneminde kapasite
kullanım oranı yüzde 55 olarak gerçekleşti. Temmuzda iç pazarda
yaşanan yüzde 387.5'lik artışla birlikte üretim de hızlandı.
Böylece, üretimdeki daralma temmuzda yüzde 12'lere kadar düştü.
Ağustosta ise sanayide çarklar daha da hızlı dönmeye başladı.
Honda ve Ford yetkilileri ağustos satışlarında geçen yıla oranla
yüzde 200'e yakın artış beklendiğine dikkat çekti.
✓ Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği (TAYSAD) Başkanı
Alper Kanca: İç pazardaki yüksek talebe bağlı olarak hem ana
sanayi hem de yan sanayide büyük bir yoğunluk yaşanıyor. Bazı
fabrikalarda üç vardiyaya tekrar dönüldü. Bazılarında ise fazla
mesai var.
MOBİLYADA SON DÖRT YILIN EN HIZLI ARTIŞI OLDU
Mobilyada PMl'ın üretim endeksi ve yeni siparişler endeksinde
eşik değer olan 50 puanın üzerindeki istikrar sürüyor. Sektör
sene sonu için yüzde 20 ihracat artışı bekliyor.
✓ Mobilya Dernekleri Federasyonu (MOSFED) Başkanı Ahmet Güleç:
Temmuzda Türkiye imalat PMI'nde yaşanan artışın benzerini de
mobilya sektöründe yaşıyoruz. Özellikle sektörün PMI endeksinin,
üretim endeksi ve yeni siparişler endeksinde eşik değer olan 50
puanın üzerindeki istikrarı sürüyor. Hatta yeni siparişler ve
üretim endeksleri 2016 Ocak'tan beri en hızlı artışını gösterdi.
Bunda pandemi döneminde ertelenen satın alma davranışlarının
gerçekleşmesi rol oynadı. Üretim tarafına baktıklarında endeks
mobilya sektörü için yüzde 62,1. İhracat pazarlarından gelen
yeni talepler hem yeni talep başlığındaki endeksin yüzde 60.7'ye
yükselmesini sağlarken bir yandan da üretim kapasitelerinin
artışa geçmesini tetikledi. Mobilya sektöründeki ihracatın
temmuzda yüzde 11 artması da bunun temel göstergelerinden birisi
olarak görülmeli. Haziran ve temmuz ayındaki toparlanmanın 2020
için umut vermeye devam ediyor. Yılsonunda geçen yıla göre yüzde
20'ye yakın bir ihracat artışı bekliyoruz. Bu 4 milyar dolar
ihracat demek.
KİMYADA KAPASİTE GEÇEN YILA YAKLAŞTI
Kimya sektöründe kapasite kullanım oranları mayıs ayında
ortalama yüzde 67,08'a kadar inmişken, hazirandan itibaren
yükselmeye başladı. Ağustosta kimya sektörünün kapasite kullanım
ortalaması 70,85'e çıktı. Ancak sektörün ağustos ayları kapasite
kullanım ortalaması yüzde 73,28 olurken, 2020 Ağustos ayında
kayıp yüzde 3,5 ile sınırlı kaldı.
✓ İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB)
Başkanı Adil Pelister: Sektörde bu yıl temmuz ayı ihracatımız
önceki aya göre yüzde 11 arttı. Geçen yıla göre ise yüzde 8,5
geriledi ve 1 milyar 586 milyon dolar oldu. Sektörün 7 aylık
ihracatı ise geçen yıla göre yüzde 13,78'lik bir gerilemeyle
10,15 milyar dolara ulaştı. İmalat sanayi genelinde kapasite
kullanım oranı ağustos ayında geçen yıl 75,49 iken bu yıl 70,13
olarak gerçekleşti. Kimya sektörü kapasite kullanım oranını,
imalat sanayi genel kapasite kullanım oranı ile
karşılaştırdığımızda sektörümüzün daha iyi bir performans
sergilediğini görüyoruz. Kapasite kullanım oranına bakarak
ağustosta da PMInin yüksek olacağını söylemek mümkün. Eylül ayı
ve sonraki aylarda ise pandeminin seyri ve alınacak tedbirlere
göre veriler değişkenlik gösterecek.
TEKSTİL SEKTÖRÜ, PMI ENDEKSİ'NDE REKOR BEKLİYOR
Tekstil ve hammaddeleri sektöründe ihracat, üretim endeksi, PMI
endeksi ve kapasite kullanım oranları gibi ekonomik göstergeler
sektörün hızla toparlandığını gösteriyor. Bu veriler ışığında
sektör ağustos PMI endeksinde rekor bekliyor.
✓ İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB)
Başkanı Ahmet Öksüz: Sektörün ihracatının son 2 ayda artarken
1-27 Ağustos tarihinde de yüzde 12'nin üzerinde bir artış ortaya
koyduğunu söyledi. Ağustos ayı kapasite kullanım oranlarının bir
önceki aya göre yüzde 6, haziran ayı tekstil sektörü üretim
endekslerinin ise yüzde 2,7 artarak imalat sanayii ortalamasının
üzerinde bir artış yakaladı. Tüm bu ekonomik göstergeler
çerçevesinde sektörümüz PMI endeksinin bu ay rekor
kırabileceğini, ihracatımızda da yüzde 15'e yakın bir artış
gerçekleştireceğini öngörüyoruz. Nisan ve mayıs aylarında
gerileme hazirandan itibaren hızla toparlanma başladı.
Dolayısıyla önümüzdeki aylarda ihracatımızdaki toparlanmanın
daha güçlü hissedileceğini ve salgının etkilerini hızla
kapatacağız.
DEMİR-ÇELİK SEKTÖRÜ PANDEMİ ÖNCESİNE HIZLA DÖNÜYOR
Demir-çelik'te de temmuz itibarıyla kapasite kullanım oranında
pandemi öncesi seviyesinin üzerine çıktı. Çelik sanayinde temmuz
ayı kapasite kullanımı 76,2'ye yükselirken ilk yedi aylık oran
67,3 oldu. Ağustosta da bu yükselişin devam etmesi bekleniyor.
✓ Türkiye Çelik Üreticileri Derneği (TÇÜD) Genel Sekreteri
Veysel Yayan: Normalleşmeyle birlikte haziran ve temmuz
aylarında yeniden artış dönemine girildi. Ham çelik üretimi
temmuzda yüzde 7,5 arttı. İlk 7 ayda ham çelik üretimi ise bir
önceki yıla göre 7,5 artarak 19 milyon 433 tona yükseldi. Ayrıca
iç piyasa da nihai mamul tüketimi haziran ayında yüzde 8,7
arttı. Hem ham çelik üretiminde, hem de nihai mamul tüketiminde
yaşanan artışın, ağustosta, döviz kurlarındaki dalgalanmanın ve
Doğu Akdeniz'deki gerginliğin sebep olduğu belirsizlik
sebebiyle, yavaşlayarak da olsa devam edeceğini öngörüyoruz.
Sektörümüzün, yılın geri kalan bölümünde de, nihai mamul
tüketimindeki artışa bağlı olarak, ham çelik üretimini en az
geçen yılın üretimi ile başa baş seviyede bitireceği, benzer
durumun çelik kullanan sektörler için de geçerli olacağı ve bu
durumun PMI endekslerini olumlu yönde
MAKİNEDE KAPASİTE KULLANIMI YÜZDE 66.32YE ÇIKTI
Makine sektöründe yılın ilk yarısında yüzde 30 daralma yaşandı.
Ancak haziran ve temmuz aylarında iç siparişlerde normale dönüş
çarkların hızlanmasını sağladı. Yine de imalatın normal düzeye
döndüğünü söyleyen sektör firmalarının oranı yüzde 50'nin
altında kaldı.
✓ Türkiye Makina Federasyonu (MAKFED) Genel Sekreteri Zühtü
Bakır: Haziran ve temmuz PMI verilerinin çoğu ülkede olduğu gibi
Türkiye'de de yüksek değerler göstermesini pandemi sürecinde
dipten dönüş. Sektörde koşulların normalleşmeye devam etmesinin
ve müşterilerin faaliyetlerine yeniden başlamasının siparişlere
etkisini yapılan anketlerde de gözlemliyoruz. Buna göre yılın
ilk yarısında yaklaşık yüzde 30 daralma gösteren sektörde
haziran ve temmuz aylarında iç siparişlerdeki normalleşme seyri
ivme kazandı. Nisan ayında yüzde 51,3'e kadar düşen kapasite
kullanım oranı kademeli olarak artışa dönerek temmuzda yüzde
64,1 ve ağustosta yüzde 66,3'e yükseldi. Ancak tam olarak
iyileşmenin sağlanabilmesi için bu büyümenin daha uzun süre
devam etmesi gerekiyor.
✓ Makine İhracatçıları Birliği (MAİB) Başkanı Kutlu Karavelioğlu:
Temmuz sonu durumunu ve yılsonuna dair beklentileri
sorguladığımız ankette, imalatının normal düzeyde sürdüğünü
söyleyen firmaların oranı yüzde 50'nin altında kaldı.
Ellerindeki siparişlerin üç aya kadar tamamlanacağını söyleyen
firmaların oranı ise yüzde 78,8 ki, bu da eğer siparişler
tamamen durursa her 5 firmadan 4'ünün üç aya kadar boşa
çıkacağını gösteriyor. Firmaların yüzde 46'sı bu yılsonunda
cironun geçen yıla göre artmasını, yüzde 40'ının da bilanço
kârının yükselmesini bekliyor. Dış satışların 2019 sonundaki
seviyeye yükselmesi konusunda beklentiler ise büyük oranda
2021'in ikinci çeyreğine dönük yoğunlaşıyor.
İKLİMLENDİRMEDE KAYBIN YARISI AĞUSTOSTA TOPARLANDI
İklimlendirme sektöründe birçok firma kapasite artırdı. Ortalama
kapasite kullanımı yüzde 80'lere çıktı. Pandemi nedeniyle
yaşanan kaybın yarısı ağustosta toparlandı.
✓ TOBB İklimlendirme Meclisi Başkanı Zeki Poyraz: İklimlendirme
sektörü 2019 yılı cari fazla vererek kapattı. 2020 yıla yüzde 2
ihracat artışı ile girdi. Salgın başlaması ile Nisan 2020'den
itibaren yüzde 12 ihracat kaybı yaşadı. Salgını en şiddetli
dönemlerinde bile üretimi kesmeden en fazla yüzde 20 üretim
kaybı ile üretimlere devam edildi. İhracatta son 4 aydır yüzde
12 olan kayıp, Ağustos sonu itibarıyla yüzde 6 oldu. Kaybın
yarısı ağustosta toparlandı. Kapasite kullanımı yüzde 80'lerde
devam ediyor. Sektörde birçok firma kapasite artırımı yapıyor.
İklimlendirme sektörünün de rekora koşan sektörlerden olduğu
rahatlıkla söyleyebiliriz. Bildiğiniz gibi sektörümüz yüzde 50
ihracatını Euro bölgesine yapıyor.
MADENDE YÜKSELİŞ YIL SONUNA KADAR SÜRECEK
Ağustosta geçen yıla göre tüm madenleri kapsayan genel maden
ihracatı miktarda yüzde 4,78, değerde de yüzde 0,37 artış
kaydetti. Sektörde yılsonuna kadar yükselişin devam etmesini
bekliyor.
✓ Türkiye Madenciler Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Ali Emiroğlu:
Ağustosta madencilik sektöründe bir toparlanma başladı. Eylül
ayı ve takip eden aylarda dünyada pandemi ve uluslararası
gerginlikler konusunda anormallikler yaşanmadığı sürece bu
toparlanmanın gelişerek devam edeceğini öngörüyoruz. Önümüzdeki
aylarda madencilik sektörünün hareketlenmesi doğal olarak
madenleri hammadde olarak kullanan cam, seramik, demir-çelik,
kimya, döküm, boya gibi onlarca sektöründe hız kazanmasını
sağlayacak.
✓ Türkiye Mermer Doğaltaş ve Makinaları Üreticileri Birliği (TÜMMER)
Başkanı İbrahim Alimoğlu: TÜlK'in haziran ayı Sanayi Üretimi
Endeksi Raporuna göre madencilik ve taşocakçılığı sektöründe bir
önceki yılın aynı göre yüzde 8 geriledi. Haziranda doğal taş
ihracatı değerde yüzde 16 düştü. Ancak, temmuz ve ağustosta
önceki aylara göre gözle görülür bir toparlanma oldu. Eylül ayı
ve sonrasında fabrikalarımızdaki kapasite kullanımının artarak
devam edeceğini öngörüyoruz.
BEYAZ EŞYADA İHRACAT EYLÜLDE HIZLANACAK
Beyaz eşyada karantina süresince ertelenen talebin harekete
geçmesiyle üretimde de hatlar çalışmaya başladı. Sektörde iç
pazar canlanırken, ihracatta kan kaybı sürüyor.
✔ Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği (TÜRKBESD) Can Dinçer:
Haziranda toparlanma sürecine girdik, temmuzda ise satışlarımızı
rekor seviyelere taşıdık. Ağustosta da toparlanma ivme kazandı.
Eylülde ise pozitif ivmenin süreceğini öngörüyoruz. Temmuzda 6
ana üründe iç pazar, geçen yıla kıyasla adet bazında yüzde 58
yükseldi. İhracat da büyük ivme kazanarak geçen yıla göre yüzde
18 arttı. İç satış ve ihracat olmak üzere toplam satışlar
temmuzda geçen yıla göre 2 milyon 974 bin 388 adet satışla yüzde
28 arttı. Bu sonuçta ihracat pazarlarımızda ertelenen talep; iç
pazarda ise ertelenen taleple birlikte düğün sezonu,
devletimizin sağladığı düşük faizli tüketici kredisi imkânı ve
konut satışlarındaki artışın etkisi oldu. Ocak-Temmuz 2020
dönemi olarak baktığımızda ise iç satışlarımızın geçen yılın ilk
7 ay ile karşılaştırıldığında yüzde 12 arttığını, ihracatta ve
üretimde yüzde 9luk bir daralma olduğunu görüyoruz.
KAYNAK : www.dunya.com
KAFIAD YAYIN TARIHI : 01-09-2020 |