Mahfi EĞİLMEZ /
Geniş İşsizlik
Oranı
Açıklanan her istatistiksel veri toplumda farklı reaksiyonlara
yol açıyor. Bunların toplum nezdinde en tartışmalı olanları
enflasyon ve işsizlik verileri. TÜİKin açıkladığı bazı verileri
kullanarak yorum yaptığınızda sizi vatan haini ilan eden bir
toplum kesimi var. Kullandığınız verilerin devletin resmi
verileri olduğunu açıklasanız bile tavırları değişmiyor. Aynı
kurumun farklı verilerini kullanarak yorum yaptığınızda ise
birden öteki kesim tarafından yalaka ilan ediliyorsunuz. Aynı
kurumun iki ayrı dönemdeki verilerini kullandığınızda bile aynı
suçlamalarla karşılaşıyorsunuz. Buraya kadar anlattıklarım işin
bir tarafı. İşin bir başka tarafı ise kullandığınız verilerin
kendisinden kaynaklanan tuhaflıklar. Buna bir örnek olarak TÜİK
tarafından hafta içinde açıklanan mart ayı istihdam/işsizlik
verilerini ele alıp inceleyelim:
|
Bin Kişi
|
2019 Mart
|
2020 Mart
|
Değişim
|
1
|
15 Yaş ve üstü nüfus
|
61.177
|
62.216
|
1.039
|
2
|
İşgücü
|
32.339
|
30.104
|
-2.235
|
3
|
İstihdam
|
27.795
|
26.133
|
-1.662
|
4
|
Çalışmaya hazır +
mevsimlik çalışanlar
|
2.386
|
3.862
|
1.476
|
5 (2 + 4)
|
Geniş İşgücü
|
34.725
|
33.966
|
-759
|
6
|
Resmi İşsiz Sayısı
|
4544
|
3.971
|
-573
|
7 (4 + 6)
|
Geniş İşsiz Sayısı
|
6.930
|
7.833
|
903
|
8 (6 / 2)
|
Resmi İşsizlik Oranı
(%)
|
14,1
|
13,2
|
|
9 (7 / 5)
|
Geniş İşsizlik Oranı
(%)
|
20,0
|
23,1
|
|
Tabloyu açıklamaya başlayalım: (1) 2019 Mart ayından itibaren 1
yıllık süre içinde nüfus 1.039 bin kişi artmış. (2) İşgücü
(İstihdam edilenler ile işsizlerin toplamı) 2.235 bin kişi
azalmış. (3) İstihdam edilenlerin sayısı 1.662 bin kişi azalmış,
yani bu sayı kadar işten çıkarmalar veya ayrılmalar olmuş. (4)
İstihdamda bu kadar düşüş olurken (resmi) işsiz sayısı 573 bin
kişi azalmış.
Buraya kadar yaptığımız açıklamanın özeti şudur: Normal olarak
istihdamda azalma varsa işsiz sayısında artış olması gerekir.
Çünkü bu ikisinin toplamı işgücünü verir. Ama işgücüne
baktığımızda orada da ciddi bir azalma görüyoruz. Bu aşamada
sorulacak soru şudur: İşgücünden çıkan 2.235 bin kişi ne oldu?
Bunların bir bölümü çalışmak istediği halde iş aramayanlara
katılmış olabilir. Çünkü o kalemde 1.476 bin kişi artış var.
Türkiye için gerçek işsiz sayısı geniş işsizlik olarak
tanımlanan başlık altında toplananların sayısıdır. Tabloya göre
bunu hesaplamak için resmi işsiz sayısına çalışmaya hazır olduğu
halde iş aramayanlar ile mevsimlik çalışanların eklenmesi
gerekir (Çalışmaya hazır olup da iş aramayanlar aslında işsiz
olduğu halde son 4 hafta içinde iş aramak için başvuruda
bulunmamış olanlardır. Bunları işsiz olarak saymamak doğru
değildir.) Bu şekilde bulunan işsizler toplamına geniş işsizler
diyoruz. Aynı miktarı işgücüne de ekleyerek geniş işgücünü
bulabiliriz. Geniş işsiz sayısını geniş işgücüne böler 100 ile
çarparsak geniş işsizlik oranının yüzde 23,1 olduğunu görüyoruz.
Bu oran açıklanan resmi işsizlik oranından (yüzde 13,2) 10 puan
daha yukarıdadır.
Eğer hesabı böyle yapmazsak o zaman istihdamın azaldığı yerde
işsizlik de azalıyor gibi yapay sonuçlara ulaşırız ki bu kendi
kendimizi kandırmaktan başka bir şey değildir.
Hesaplamanın Dayanağı Olan Verilerin Kaynağı Hakkında Not:
Tablodaki 1,2,3,6 ve 8. sıralardaki veriler TÜİK, İşgücü
İstatistikleri Haber Bülteni, Mart 2020'nin (http://www.tuik.gov.tr/HbGetirHTML.do?id=33787)
ana sayfasında yer alan tablodan, 4. sıradaki veri aynı haber
bültenine ekli tablo 6'dan alınmıştır. 7 ve 9. sıradaki veriler
bu değinilen veriler kullanılarak tarafımdan hesaplanmıştır.
KAYNAK : http://www.mahfiegilmez.com
KAFIAD YAYIN TARIHI : 17 - 06 - 2020 |