VEDAT ÖZDAN /
Bu akşam Fed
toplantısından ne beklenmeli?
ABD Merkez Bankası Fed yılda sekiz kez düzenli toplantı yapıyor.
2015 yılı için tarihleri önceden belli ve iki gün süren bu
toplantıların üçüncüsü dün başladı ve bu akşam bitecek. Bu
toplantıdan, olası faiz artırım takvimine ilişkin net ipucu
bekleniyor.
Fed, bundan önceki toplantılarında faiz artırım kararının
verilere bağlı olduğunu"; spesifik olarak enflasyon ve istihdam
hedeflerine kalıcı bir şekilde ulaştığına ikna olduğunda faiz
artırımına başlayacağını açıklamıştı.
ABD ekonomisiyle ilgili muhtelif kaynaklardan derlediğim
veriler, tespitler ve grafikler yardımıyla bir durum
değerlendirmesi yaparak, olup biteni anlamaya çalışalım:
Yunanistan krizi halen çözülmedi.
Mart ayında yüzde 8 artması beklenen Çin ihracatı yüzde 14.6,
dünya ekonomisinin büyümesi bakımından daha da önemlisi,
ithalatı yüzde 12.3 düştü. IMFe göre Çin ekonomisi yüzde 7inin
altında büyüyecek.
Dünyanın en büyük demir cevheri ithalatçısı Çindir. Son 9 ayda
demir cevheri fiyatları yüzde 35 düştü.
Dünyada elektrik üretiminin yaklaşık yüzde 40ı kömürle
yapılıyor. Kömür fiyatlarının düşmesi ekonomik faaliyetlerinin
yavaşladığına delalettir. Tıpkı 2008 krizinde olduğu gibi kömür
fiyatları düşüyor.
Demir cevheri ve kömür fiyatlarının düşüşü, hem talep
azalışından, hem de doların değer kazanmasından kaynaklanıyor.
Dünya ticaretinin nabzı Baltık Endeksiyle (Baltic Dry Index)
tutulur. Küresel taşımacılık endeksi diye de
tanımlayabileceğimiz bu endesk gemi rotalarının yoğunluğunu ve
seyrini gösterir. Baltık Endeksi geçen yılın kasım ayından bu
yana hızla düşüyor.
ABDde kapanan petrol kulesi sayısı rekor düzeylere çıktı.
Petrol ve doğalgaz fiyatları yeniden düşmeye devam ederse, kaya
gazı ve kaya petrolü şirketlerinin yarısının iflas edeceği ya da
satılacağı tahmin ediliyor.
ABDde imalat sanayi verileri son aylarda kötüleşti.
ABDde mavi yakalı çalışanlara ödenen ortalama ücret bakımından
hisse senetleri, ABD tarihinde görülmemiş kadar yüksek
düzeylerde.
2015 yılının ilk çeyreğinde ABDde iflas eden halka açık şirket
sayısı geçen yılın ilk çeyreğine göre yaklaşık iki kat arttı.
ABDde yeni konut satışlarında son iki yılın en hızlı düşüşü
yaşandı.
Dün yayımlanan bir Gallup araştırması ABDde orta sınıfın yok
olduğunu gösterdi. Ankete katılanların yüzde 41i öngörülebilir
bir gelecekte ev alacak durumda olmadığını söylemiş. 2013
yılında yapılan ankette bu oran yüzde 31di.
McDonalds ABDde 2015 yılında 700 şubesini kapatma kararı
verdi.
Dün ABDde 102,2ye çıkması beklenen tüketici güven endeksi
95,2ye indi.
Richmond İmalat Sanayi Endeksi peş peşe iki aydır negatif geldi.
Yeni siparişlerde, kapasite kullanım oranında ve satışlarda hep
azalma var.
Bloomberg US Macro Surprise Index ABDde gerçekleşen verilerle
analist beklentileri arasındaki farkı ölçüyor. Aşağıdaki grafik
şunu gösteriyor: ABDde makro verilerle ilgili beklentilerle
gerçekleşen rakamlar arasındaki fark, Lehmandan bu yana hiç bu
kadar negatif yönde sapmamıştı.
Bloomberg US Macro Surprise Index ile S&P 500 arasında pozitif
korelasyon vardı. Yani beklentiler gerçekleşiyorsa volatilite ve
belirsizlik düşüyor, ekonomi toparlanıyor, borsalar yükseliyor
demek. Aşağıdaki grafikte görüldüğü gibi son beş aydır
korelasyon negatife dönmüş. Yani ABD ekonomisine dair
beklentiler kötüleşmesine rağmen S&P 500 endeksi artmaya devam
ediyor.
ABDde perakende satışlarda zayıflama var. Aşağıdaki grafiğe
bakın: 2009 yılının ortasından bu yana ABDde perakende satışlar
bir önceki aya göre hiç bu kadar sert düşmemişti.
Aşağıdaki grafikten de görüleceği üzere toptan satışlar düşme
eğiliminde:
Perakende ve toptan satışlar düşünce fabrika siparişleri de
düşüyor:
Dayanıklı tüketim malları yeni sipraişleri de negatifte:
Keza, savunma amaçlı olanlar hariç (temel) sermaye malları
siparişleri de öyle:
Reddedilen kredi başvurularına bakın! ABD ekonomisi özel tüketim
harcamalarıyla büyür ve ABDde kimse bir şeyi nakit ve peşin
almaz. Reddedilen kredi başvuruları son 13 yılda hiç bu kadar
yüksek gelmemişti:
ABDde ev sahipliği oranı trendi de düşme eğiliminde:
Yani ABDde insanlar ev, araba ve perakende malları satın almak
için kredi başvurusunda bulunuyor, ama kredi geçmişi uygun
görülmediği için tüketici kredisi, konut kredisi, araba kredisi,
vesair talepleri reddediliyor. Kredi başvurusunun reddi,
perakende satışları, toptan satışları ve fabrika siparişlerini
düşürüyor. Buna rağmen S&P ve NASDAQ rekor düzeylere çıkıyor!
ABDde dolar değer kazanıyor ve ABD dış ticaret açığı büyüyor.
Aşağıdaki grafikte görüldüğü gibi ihracat büyümesi 2001 ve 2008
krizlerinde olduğu gibi negatif bölgede. Yani Fed faiz artıracak
beklentisi, Japon ve Çin merkez bankalarının yeni niceliksel
genişleme programları açıklamasıyla birleşerek, ABD dış ticaret
açığını artırıyor ve dış ticaretin büyümeye olan negatif
katkısını artırmaya devam ediyor...
İlginç olan şu: ABDde büyüme beklentisi kötüleşmiş, S&P 500
şirketleri için hasılat resesyonu, kar resesyonu tabir
edilmesine rağmen, hem S&P 500, hem de NASDAQ yükselmeye devam
ediyor. Aşağıdaki iki grafik bu durumu tevsik ediyor:
Peki bütün bu olup biten ne anlama geliyor?
Majör merkez bankaları para basıyor, deflasyon ihraç ediyor,
kimse büyüyemiyor. ABD ekonomisinin sanıldığı gibi hızlı bir
toparlanma sürecinde olmaması; hem tarih, hem de oran itibariyle
Fedin faiz artırım kararını daha az korkulur hale getirerek
finansal piyasalarda likiditeye neden oluyor.
Bizdeyse cevap, biraz da Net Hata ve Noksan kalemindeki ani
şişkinlikte!
Olan bu.
Kaynak : http://t24.com.tr/ |