|
Anadil
Eğitiminde Alfabe Tartışmalarına İlişkin Açıklama
Kafkas Dernekleri Federasyonu kurulduğu günden itibaren
kültürümüzün temeli olan anadilin korunması ve yaşatılmasını ana
faaliyet konularından biri olarak görmüş, derneklerimizde
düzenlenen kurslardan, üniversitelerde bölüm açılmasına, orta
eğitimde anadil derslerinden radyo-Tv yayınlarına kadar her
alanda taleplerimizi dile getirmiş, anadilin kullanılması için
aktif olarak çalışmış, bu konuda duyarlılığı geliştirmek üzere
her yıl çeşitli etkinlikler düzenlemiştir. Bu çalışmaların
başarılı olması ve bilimsel temellerde gerçekleşmesi için
anayurt ve diasporadaki dilbilimciler, uzmanlar, anadil dersi
eğitmenleri ve derneklerimiz ile sürekli istişare içerisinde
olunmuş, düzenlenen çalıştay ve konferanslarda anadil eğitimi
konusu tüm boyutlarıyla ile ele alınmıştır. Son yıllarda
Türkiye'de anadil konusunda gerçekleşen olumlu gelişmeler bu
sistemli ve sürekli çalışmaların sonucudur.
Anadil çalışmaları kapsamında Federasyonumuz, ortaokullarda
Adıgece ve Abazaca seçmeli ders okutulmasının gündeme geldiği
ilk günden itibaren Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) nezdinde
gerekli girişimlerde bulunarak, Adıge ve Abaza dillerinin
Yaşayan Diller ve Lehçeler Programı çerçevesinde seçmeli ders
kapsamına alınmasını sağlamıştır. Bu kapsamda Federasyonumuz
tarafından hazırlanan Adıgece ve Abazaca seçmeli ders öğretim
programı, Talim ve Terbiye Kurulunun 07.09.2012 tarih ve 153
sayılı kararı ile kabul edilmiştir. Bu öğretim programı temel
alınarak Avrupa Diller Ortak Çerçeve Programı ölçütlerine göre
modüler olarak hazırlanan ders kitapları Bakanlık tarafından
kabul edilmiş ve Bakanlığın internet sitesinde e-kitap olarak
yayınlanmıştır. Söz konusu kitaplar anavatanımızdaki resmi
eğitim kurumlarında kullanılmakta olan ve günümüzde dilimizdeki
sesleri en iyi karşılayan Kiril Alfabesi ile hazırlanmıştır.
Başarılı bir şekilde devam eden ve yaygınlaşan bu program, Latin
harflerine dayalı bir alfabenin MEB müfredatına dahil ettirilme
çabaları nedeniyle sekteye uğrama tehlikesi ile karşı
karşıyadır. Yapılan ilk girişimin MEB tarafından reddedilmesine
rağmen bazı kesimler mevcut müfredatın değiştirilerek Latin
harflerine dayalı bir müfredat için ısrarla çalışmaktadır. Latin
harflerine dayalı alfabenin herhangi bir şekilde MEB tarafından
kabul edilmesi durumunda, Adıge ve Abaza dil eğitiminde alfabe
karmaşası yaşanacağı ve diasporada Adıge ve Abaza dillerinin
korunmasına ilişkin çalışmaların sekteye uğrayacağı açıktır.
Kiril alfabesi Türkiye eğitim sisteminde sadece MEB Seçmeli Ders
müfredatında kullanılmamaktadır. Düzce Üniversitesi Fen Edebiyat
Fakültesi Çerkes Dili ve Edebiyatı Bölümü öğrencileri
anavatanımızdan gelen akademisyenlerin öğretmenliğinde Kiril
alfabesiyle eğitim görmektedir. Erciyes Üniversitesi'nde Çerkes
Dili bölümünün açılması için gerekli çalışmalar anavatanımızdan
gelen bir akademisyen gözetiminde devam etmektedir. MEB Yaşam
Boyu Öğrenim Genel Müdürlüğü nezdinde, Kiril alfabesi ile
hazırlanmış ders kitaplarının modül programlara eklenmesi için
gerekli girişimler Federasyonumuz tarafından yapılmıştır.
Derneklerimizde devam eden anadil çalışmalarında Kiril alfabesi
kullanılmaktadır.
Kaffed olarak alfabe konusundaki görüşümüz; MEB Ortaokul Seçmeli Ders
Müfredatında, üniversitelerdeki bölümlerde ve derneklerimizdeki
dil kurslarında Kiril alfabesinin temel alınmaya devam
edilmesidir. Ortaokul Seçmeli Ders ve Üniversite Çerkes Dili
eğitimleri bu ülkedeki en önemli kazanımlarımızdandır; bu
kazanımlar özenle korunmalı ve sistemin aksamasına neden olacak
müdahalelerden kaçınılmalıdır.
Çerkes Diasporasında Latin harfleri ile kendi alfabelerini oluşturan
pek çok kişi ve kuruluş olduğu hepimizin malumudur. Bu
alfabelerin bazılarında kullanılan harfler, Türkçedeki seslere
karşılık gelecek şekilde seçilmiştir. Bu durum gelecek yıllarda
dilimize özgü seslerin yerine, Türkçede o seslere yakın seslerin
kullanılmasına ve anadillerimize özgü seslerin giderek deforme
olarak kaybolmasına yol açacaktır. Dilimiz korumak istiyorsak
öncelikle dilimizdeki seslere sahip çıkmamız gerekmektedir.
Latin harfleri ile hazırlanmış alfabeler ile ilgili diğer bir sorun, bu
alfabeleri geliştiren kişi ve kuruluşlar arasında Latin
harflerinin nasıl kullanılacağı konusunda bir görüş birliği
oluşmamıştır. Üzerinde genel bir uzlaşma sağlanmış ve dil
bilimcilerin desteği ile hazırlanmış olsa bile Latin alfabesi,
Kiril alfabesinin alternatifi değil tamamlayıcısı olabilecektir.
Bu konu, Kaffed tarafından düzenlenen II. Uluslararası Adıge
Dili Konferansı Sonuç Bildirisi'nde aşağıdaki şekilde ele
alınmıştır:
Anavatandakilerden çok diaspora Adıgelerinin alfabe ile ilgili
zorluklar içinde oldukları aşikardır. Adıgece okumakyazmak
isteyip de Kirille hazırlanmış alfabeyi bilmeyenler için Kirille
Adıge alfabesinin öğretilmesi çalışmalarının yanı sıra, Latin
harflerin kullanıldığı bir transkripsiyon Adıge alfabesi de
gereklidir. Fakat unutmamak gerekir ki, aslolan diaspora
Adıgelerinin dil açısından kendini koruma görevidir. Bu da
anavatandaki Adıgelerin kullandıkları alfabe ve yazı dilini
diaspora Adıgelerinin de kullanması ile mümkün olacaktır....
Dünyada kaybolmakta olan diller üzerine yapılan çalışmalar, söz
konusu dilin kaynağı ve halihazırda dili kullananlar ile, o
dilin öğretilmesi hedeflenen kişilerin veya kurumların ortak ve
tutarlı politikalarla hareket etmesi gerekliliğine vurgu
yapmaktadır. Anavatan ile diaspora arasındaki ilişkileri
destekleyici bir görevi olduğu için de Kiril alfabesi
öğrenilmeli ve kullanılmalıdır.
Anadillerimizin kaynağı ve geliştiricisi olan anavatanımızdaki
alfabeden farklı alfabeler ile kaybolmakta olan dilimizin
korunamayacağı ve geliştirilemeyeceği açıktır. Farklı alfabeler
ile anavatan ile diaspora arasındaki en önemli bağımız olan dil
birliğinin devam ettirilmesi mümkün olmayacaktır.
Anavatanımızdan kopuk ve ayrı bir dil politikası izlemek
diasporadaki gücümüzün bölünmesini doğuracak, dilimizin özgün
özelliklerinin yaşatılması ve gelecek kuşaklara aktarılması
amacımıza ulaşmamıza engel olacaktır.
Kafkas Dernekleri Federasyonu olarak anadilimizin korunması ve
yaşatılması konusunda duyarlı olan herkesi, yaşadığımız ülkede
anadilin eğitiminde elde edilmiş kazanımların korunması ve
geliştirilmesi konusunda ortak bir tutum almaya davet ediyoruz.
Kaynak : http://www.kaffed.org/ |
