AB’nin petrol yaptırımlarının bir kısmını kaldırdığı İran da fiyat düşürme politikasını izlemeye başladı. Suudi Arabistan’ın yanısıra o da Asya’dan tüketiciler için petrol fiyatlarını düşürdü.
 

Bu düşüşün sebebi ayrı petrol üreticilerinin isteği mi yoksa objektif ekonomik faktörler mi? Siyaset uzmanı ve doğu bilimci Vladimir Sajin, konuyla ilgili yorumunda şunu söyledi:
 

‘Son haftalarda petrol fiyatlarında gözlenen hızlı düşüş dünya kamuoyununda çok sayıda tartışma, tahmin ve hesaplamalara neden oldu. Bunun gerek objektif gerekse subjektif nedenleri ileri sürülüyor’.
 

Ekonomistler objektif nedenleri arasında başta dünya pazarındaki petrol fazlalığının yer aldığını kaydediyorlar. Bu durum birkaç faktörün etkisinden kaynaklanıyor. Birincisi, petrol üretim hacminin artmasıdır. İkincisi, dünya ekonomisinde gözlenen yavaşlamadır.
 

Şeyl devrimi nedeniyle ABD’de petrol üretimi hacmi üç yıl içinde yüzde 47 oranında artarak yani günlük 5,7 milyondan 8,4 milyon varile kadar ulaşmıştır.
 

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) de günlük yaklaşık 1 milyon varil daha çok petrol üretmeye başladı. Petrol üreticileri olan İran, Irak ve Libya dünya petrol pazarına geri dönüyor.
 

Aynı zaman dünya petrol talebinde düşüş gözleniyor. Mesela ekonomisini biraz yavaşlatan Çin’in enerji kaynaklarına ihtiyacı azaldı.
 

Dünya ekonomik durumu da pek parlak değil. ABD Enerji Dairesi (EIA) dünya petrol talep tahminini günlük 100 bin varil kadar düşürdü. Bu da doğal olarak petrol fiyatlarının düşmesine yol açtı.
 

Bu koşullarda Suudi Arabistan petrol politikasını değiştirip daha düşük fiyatlar şartlarında pazardaki payı için mücadeleye girdi. Riyad son ay içerisinde Asya’daki tüketiciler için artık iki kez petrol fiyatlarını düşürdü.
 

Yaptırımların uygulandığı uzun süren yıllardan sonra dünya petrol pazarına yavaş yavaş geri dönmeye başlayan İran da müşteri için mücadeleye girip petrol fiyatlarını yüzde 85 oranında yani yaklaşık 96 dolara kadar düşürdü. İran, mevcut müşterilerini kaybetmemek için değişen koşullara ayak uydurmak zorunda.
 

İran ve Suudi Arabistan’ın fiyat düşürme politikasına Irak ta katıldı.
 

Dünya’da petrol fiyatlarının düştüğü ortamında dünya ham petrol tedariklerinin yaklaşık yüzde 40’ını sağlayan OPEC içinde ‘fiyat savaşı’ tehdidi üzerinden spekülasyon yapılıyor. Bu arada İran Petrol Bakanı Bicar Namdar Zanganeh, ‘ayrı ülkelerin petrol fiyatlarının düşürülmesiyle ilgili faaliyetleri dünya petrol fiyatının düşürülmesi için yapılan bir savaş olarak algılanmamalı’ açıklamasında bulundu.
 

Yine de bazı siyaset uzmanları petrol fiyatlarındaki düşüşü petrolü siyasi ve ekonomik mücadelede bir silah olarak kullanmak isteyen ‘kötü siyasetçilerin’in komplosunun bir parçası olarak değerlendiriyorlar.
 

Suudi Arabistan’ın fiyat düşürme politikasının petrol üreten monarşiler için problemler yaratan Amerikan şeyl devrimine karşı olduğu iddia ediliyor.
Bir başka varsayıma göre Washington petrol fiyatlarını düşürmek ve böylece Rusya’dan Kırım ve Ukrayna’nın güneydoğu bölgelerindeki olayların intikamını almak için Suudi Arabistan’ı petrol üretimini artırmaya ikna etmiş. Böyle iddialar oldukça popüler, ama gerçekçi olmaktan son derecede uzak, çünkü ucuz petrol aslında ABD’ye de ciddi zarar veriyor.
 

Petrol pazarındaki durum artık birçok uzmanın paniğe kapılmasına neden oldu. Buna rağmen IMF önümüzdeki yıl için petrol fiyat tahmininde bulundu. Ona göre fiyatın 140 doları aşacağı ihtimali sadece yüzde 1,5.
 

Görünüşe göre gerek ekonomik gerekse siyasi alanda verilecek petrol mücadelesi sert olacak.

Kaynak: http://turkish.ruvr.ru

KAFİAD uğur mumcu'nun sokaği 20-5 g.o.p. ankara  Tel : + 90(312) 447 49 70 Fax : + 90(312) 446 99 12